EY oznacza globalną organizację i może odnosić się do jednej lub więcej firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi odrębny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie świadczy usług na rzecz klientów.
Zobacz wszystkie wyniki dla
'
'
Brak wyników wyszukiwania
Ogólne
Zobacz wszystkoLudzie
Zobacz wszystkoOstatnie wyszukiwania
Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie przepisy, które mogą diametralnie zmienić sposób kontroli legalności zatrudnienia w Polsce.
Nowelizacja ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) oraz innych ustaw, m.in. Kodeksu postępowania cywilnego, to element Krajowego Planu Odbudowy (czytaj także: Nowe uprawnienia PIP i ryzyka dla pracodawców | EY - Polska oraz Elastyczne formy współpracy w obliczu zmian). Dla pracodawców oznacza to większe ryzyko kontroli, wyższe kary i konieczność szybkiego dostosowania modeli współpracy.
Reforma ma na celu:
- ograniczenie nadużywania umów cywilnoprawnych tam, gdzie powinny być stosowane umowy o pracę, co oznacza lepszą ochronę pracowników i większą przejrzystość i sprawiedliwość relacji
- zwiększenie skuteczności egzekwowania prawa pracy przez wzmocnienie roli PIP,
- usprawnienie współpracy między PIP, ZUS i KAS,
- cyfryzację i przyspieszenie procedur kontrolnych.
Bezpośrednio na maila
Bądź na bieżąco i subskrybuj newslettery EY
Najważniejsze zmiany dla firm
1. Decyzja administracyjna zamiast powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy
Okręgowy inspektor pracy będzie mógł samodzielnie stwierdzić istnienie stosunku pracy - bez konieczności kierowania sprawy do sądu. To fundamentalna zmiana, która może prowadzić do lawinowych reklasyfikacji umów cywilnoprawnych na umowy o pracę.
2. Natychmiastowa wykonalność decyzji
Decyzja inspektora będzie obowiązywać od dnia jej wydania. Pracodawca będzie musiał w szczególności:
- wypłacać wynagrodzenie zgodnie z Kodeksem pracy,
- prowadzić dokumentację pracowniczą,
- zgłosić pracownika do ZUS ,
- spełniać inne obowiązki np. udzielać urlopów,
- naliczać i odprowadzać składki oraz zaliczki na PIT.
Obowiązki podatkowe i ubezpieczeniowe za okres przed decyzją będą wstrzymane do czasu upływu terminu odwołania lub prawomocnego wyroku sądu.
3. Procedura odwoławcza
Od decyzji inspektora można się odwołać:
- do Głównego Inspektora Pracy (w ciągu 7 dni od doręczenia decyzji),
- a następnie do rejonowego sądu pracy (w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji Głównego Inspektora Pracy).
Terminy te są bardzo krótkie.
4. Kontrole zdalne i cyfryzacja
Projekt przewiduje m.in. możliwość:
- przeprowadzania kontroli zdalnych (np. oględziny miejsca pracy przez kamerę),
- przesłuchiwania świadków online,
- przekazywania kopii dokumentów w postaci elektronicznej,
- sporządzania protokołów i decyzji w formie elektronicznej.
5. Rozszerzenie zakresu kontroli
PIP będzie mogła kontrolować nie tylko pracodawców, ale także inne podmioty, na rzecz których świadczona była praca - nawet przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.
6. Wyższe kary
Projekt zakłada w szczególności podwojenie maksymalnych wysokości grzywien za naruszenia przepisów prawa pracy - z 30.000 PLN i 45.000 PLN do odpowiednio 60.000 PLN i 90.000 PLN.
Ryzyka dla pracodawców
Nowe uprawnienia stawiają przed pracodawcami szereg wyzwań, które mogą wpłynąć na ich działalność:
- Zwiększone ryzyko kontroli: Nowe uprawnienia okręgowych inspektorów pracy mogą prowadzić do zwiększenia liczby kontroli oraz ich szczegółowości
- Reklasyfikacja umów B2B i cywilnych - może prowadzić do konieczności opłacenia zaległych składek i podatków
- Odpowiedzialność zarządu - w przypadku zaległości, członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność karno-skarbową, a nawet karną
- Wzrost kosztów zatrudnienia - zmiana formy współpracy może wpłynąć na rentowność biznesu i cash flow
- Zwiększone obciążenia administracyjne - konieczność dokumentowania charakteru współpracy i przygotowania na kontrole.
Jak się przygotować?
Aby zminimalizować ryzyko negatywnych konsekwencji, organizacje powinny jak najszybciej:
- Audyt umów cywilnoprawnych i B2B - sprawdź, czy nie noszą cech stosunku pracy i doprecyzuj / zmodyfikuj krytyczne elementy
- Model współpracy - zdefiniuj granice między zatrudnieniem a kontraktingiem / outsourcingiem i stwórz uzasadnienie biznesowe w formie polityki
- Opracuj alternatywne modele współpracy - takie, które pozwolą bronić marży i dalej funkcjonować w obrocie gospodarczym
- Dokumentacja i ewidencja - zadbaj o zgodność z Kodeksem pracy
- Szkolenia dla HR, kadr, podatków i zamówień - przygotuj zespoły na nowe procedury i na wypadek kontroli
- Plan działania na wypadek decyzji PIP - opracuj scenariusze reakcji i komunikacji.
Sprawdź prawidłowość funkcjonowania modelu B2B w Twojej firmie
Podsumowanie
Nowelizacja ustawy o PIP to nie tylko zmiana przepisów - to zmiana filozofii kontroli zatrudnienia. Firmy muszą być gotowe na szybsze, bardziej cyfrowe i zdecydowane działania inspektorów. Kluczowe będzie posiadanie argumentów uzasadniających stosowane modele współpracy oraz znajomość procedur odwoławczych. Czas działać - ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r.
Jak EY może pomóc
-
Kancelaria EY Law świadczy kompleksowe usługi z zakresu prawa pracy oraz praktyk HR w Polsce i za granicą. Skontaktuj się z nami po profesjonalną pomoc!
Przeczytaj więcej -
Wspieramy organizacje w takich obszarach, jak podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) oraz ubezpieczenia społeczne (ZUS). Dowiedz się, jak zarządzać procesami rozliczeń i zadbać o efektywność kosztową.
Przeczytaj więcej -
Zaufaj ekspertom EY Polska w dziedzinie podatków osobistych. Nasze doświadczenie i wiedza pozwalają nam zapewnić Ci kompleksowe doradztwo podatkowe!
Przeczytaj więcej
Polecane artykuły
Nowe uprawnienia PIP i ryzyka dla pracodawców
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) ma zyskać nowe uprawnienia, by mogła skutecznie egzekwować przepisy prawa pracy, tj. przede wszystkim do wydawania decyzji administracyjnych przekształcających nieprawidłowo zawarte umowy cywilnoprawne (w tym umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy B2B) w umowy o pracę. Nowe uprawnienia PIP mają na celu zwiększenie efektywności kontroli oraz ochrony praw pracowników. Jednak dla pracodawców oznaczają one także nowe wyzwania i potencjalne ryzyka.
Współpraca B2B, uznawana za jedną z najbardziej efektywnych form relacji biznesowych, coraz częściej staje się przedmiotem zainteresowania urzędów skarbowych.
Test Przedsiębiorcy - sprawdź bezpieczeństwo współpracy B2B zanim zrobi to Urząd Skarbowy
W przestrzeni publicznej ponownie pojawił się temat testu przedsiębiorcy. Ideą takiego narzędzia byłaby przede wszystkim weryfikacja osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.