1. Yurt dışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paralarda değerleme
Ülkemizde seyreden döviz dalgalanmaları, yeni kurulan ve fiilen faaliyete geçmemiş şirketlerde sermaye karşılığı getirilen yabancı para nedeniyle oluşan kur farkı açısından ciddi yük oluşturabilmektedir. Bu kapsamda aşağıda bahdeceğimiz düzenleme, yatırım amaçlı yeni kurulan şirketlere sermaye olarak yurtdışından getirilen ve ödenen yabancı paraların değerlenmesine ilişkin bazı özel hükümler getirmiş olup, bu düzenleme sayesinde yabancı yatırımcıların üzerinde oluşan henüz faaliyete geçmemiş şirketler için yalnızca yabancı para değerlemesinden oluşan kurumlar vergisi yükünün engellenmesi hedeflenmiştir.
7103 sayılı Kanun’un 11. maddesiyle; Vergi Usul Kanunu’nun “Yabancı paralar” başlıklı 280. maddesinden sonra gelmek üzere, yurt dışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paraların değerlemesine yönelik yeni düzenlemeler içeren 280/A maddesi eklenmiştir.
Buna göre, yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak olan tam mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar yurt dışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paraların, söz konusu dönem zarfında, yatırım teşvik belgesi kapsamında sarf olunan kısmı nedeniyle oluşan kur farkları, pasifte özel bir fon hesabına alınabilecektir. Bu durumda olumlu kur farkları bu hesabın alacağına, olumsuz kur farkları ise bu hesabın borcuna kaydedilecektir.
Sermaye olarak konulan bu yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar herhangi bir suretle sarf edilmeyen kısmı; bu hesap dönemlerine ait vergilendirme dönemlerinin sonuna kadar mukayyet (kayıtlı) değeriyle, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonu itibarıyla VUK’un 280. maddesine göre değerlenecektir.
Söz konusu uygulama ile yatırım yapacak olan mükelleflerin, yatırımda kullanacakları döviz cinsinden nakitleri yatırım yapılacak tarihe kadar TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle oluşacak kur farkı üzerinden kurumlar vergisi ödememeleri amaçlanmaktadır. Bu suretle yeni kurulan bu şirketlerin fiktif kazançlar üzerinden vergi ödemesi ve finansal bir yük altına girmeleri engellenmiş olacaktır.
Mükelleflerin, bu madde hükmünden yararlanabilmeleri için ticaret siciline tescil tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar yatırım teşvik belgesi almak için başvuruda bulunmuş ve işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar bu belgeyi almış olması gerekecektir. Söz konusu yabancı paralar; başvurunun süresi içinde yapılmaması halinde müteakip ilk vergilendirme döneminden, yatırım teşvik belgesinin alınamaması halinde ise işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonu itibarıyla VUK’un 280. maddesine göre değerlenecektir.
2. Yeni alınan bazı makine ve teçhizatta amortisman uygulaması
7103 sayılı Kanun’un 16. maddesiyle Vergi Usul Kanunu’na eklenen geçici madde 30 ile 2019 takvim yılının sonuna kadar iktisap edilecek yeni bazı makine ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca Vergi Usul Kanunu’nun 315’inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilecektir.
Buna göre 1 Mayıs 2018 tarihinden itibaren yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırımlarda kullanılmak üzere, 2019 takvim yılı sonuna kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca Vergi Usul Kanununun 315’inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilecek olup bu şekilde yapılacak hesaplamada faydalı ömür süresinin küsuratlı çıkması halinde, çıkan rakam bir üst tam sayıya tamamlanmak suretiyle ilgili kıymetlere uygulanacak amortisman oran ve süreleri belirlenebilecektir. Bu şekilde belirlenen oran ve sürelerin izleyen yıllarda değiştirilmesi mümkün değildir.
Uygulama mükelleflerin tercihine bırakılmış olup, yatırım süresince elde edilen katkı tutarlarının yüksek oranda eritilebilmesi amacıyla uygulamadan faydalanmamak da mümkün bulunmaktadır.
3. Sanayi sicil belgesi sahibi mükelleflere yapılan bazı yeni makine ve teçhizat teslimlerinde KDV istisnası
7103 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’na eklenen geçici madde 39 ile aşağıda belirtilen makine ve teçhizat teslimlerine geçici süreyle KDV istisnası getirilmiştir. Buna göre;
6948 sayılı Sanayi Sicili Kanunu’na göre sanayi sicil belgesini haiz KDV mükelleflerine münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri 31 Aralık 2019 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olacaktır.
Düzenleme tam istisna niteliğinde olduğundan istisna kapsamında teslimde bulunan mükellefler bu işlemleriyle ilgili yüklenip indirim yoluyla gideremedikleri vergileri iade talep edebileceklerdir.
İstisna kapsamında alınan makina ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde; imalat sanayii dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
İmalat sanayiinde kullanılmak üzere istisna kapsamında teslim edilecek makina ve teçhizatlar 2018/11674 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olup, söz konusu istisna işlemine ilişkin usul ve esaslar için Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. İşbu yazı hazırlanırken söz konusu usul ve esasların belirleneceği KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 18 Seri No.lu Tebliğ hala Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde taslak olarak beklemektedir.
2018 yılında yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararları ve “Torba Yasalar”’ın sayıları değerlendirildiğinde yatırım teşvik sisteminde ilerleyen dönemlerde de mükellefler lehine yeni düzenlemeler beklemek yerinde olacaktır.
