Bu programların dışında KOBİ’lere sağlanan destekler, tarım ve hayvancılık faaliyetlerine yönelik destekler, yenilenebilir enerji sektörünün desteklenmesi, kültür ve sanat faaliyetlerinin desteklenmesi gibi birçok sektör ve faaliyeti ilgilendiren destek programı bulunmaktadır. İstihdam seviyesinin yükseltilmesi amacı ile uygulanan Sosyal Güvenlik Primi destekleri de firmalar açısından ciddi destekler sağlamakta ve ücret maliyetlerinin azaltılmasında önemli rol oynamaktadır.
Bahsettiğimiz bu destekler haricinde birçok farklı kurum tarafından farklı sektör ve işlemlere yönelik çeşitli destekler bulunmaktadır.
Destekler, başta Bakanlıklar olmak üzere çeşitli kamu kurumları ile uluslararası kuruluşlar tarafından uygulanmaktadır. Ancak günümüzde önemli bir sorun olarak ortaya çıkan bir nokta bulunmaktadır ki bu da desteklerin tespiti ve uygulanması bakımından firmaların açık ve net bilgilere ulaşımındaki zorluklardır. Bu zorlukları detaylı bir şekilde incelemek gerekirse birkaç konu başlığı oluşturulabilecektir.
Mevcut Desteklerin Tespiti
Bahsettiğimiz üzere destekler birçok farklı kurum ve kuruluş tarafından uygulandığından, her bir destek programı bu kurum/kuruluş tarafından yayımlanan mevzuat ve açıklamalar doğrultusunda ilan edilmektedir. Ancak, söz konusu ilanlar güncel olarak destekten faydalanma potansiyeli olan firmalar tarafından takip edilememektedir.
Her bir kurum ya da kuruluşun sunduğu desteklere ait bilgiler sadece bu kurum ya da kuruluşların resmi web sitelerinde yer almaktadır. Böyle bir durumda da, herhangi bir destek programının varlığından haberdar olabilmek için destek verebilecek kurum ve kuruluşların analiz edilmesi ve tek tek her bir kurumun hangi destekleri sağladığının araştırılması gerekmektedir. Bu nedenle, aslında birebir firmanın işlemleriyle ilgili destek sunuluyor olmasına rağmen bu firma ilgili kurumun destek vereceğini öngörüp gerekli araştırmaları yapmazsa destekten haberdar olamamaktadır.
Gördüğümüz bazı örneklerde ise, varlığından haberdar olunan bir destek programının, ilgili kurum ya da kuruluşun web sayfasında bulunmasında zorluklar yaşandığı gözlemlenmiştir. Firmalara önemli katkılar sağlaması amaçlanan bu tür bilgilerin web sayfalarında tespiti daha kolay hale getirilmesi önemli bir husustur.
Söz konusu sorunun çözümü için gerekli olan yöntem ise, kamu kurumları ile uluslararası kuruluşlar tarafından sağlanan tüm desteklerin resmi bir database içerisinde toplanması ve firmaların kendilerine uygun destekleri kolaylıkla tespit edebilecekleri bir filtreleme oluşturulmasıdır. Bu şekilde ihtiyacı olan firmalar kendilerine uygun destekleri kolaylıkla tespit edebilecek ve destek politikaları verimli bir şekilde uygulanabilecektir.
Destek Mevzuatının ve Uygulama Esaslarının Anlaşılması Zor Olmaları ve Tüm Bilgileri İhtiva Etmemeleri
Özellikle Teşvik Belgeli Yatırımların Desteklenmesi, Ar-Ge destekleri, İhracat-Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörlerinin Desteklenmesi gibi başlıca destek programları için birçok resmi kaynak bulunmakta olup, bu kaynaklar desteklerin uygulaması bakımından detaylı ve anlaşılabilir bilgi sunmaktadır. Ancak, söz konusu destek programlarında dahi, firmalar tarafından tereddütte kalınan, anlaşılmayan ya da farklı anlayış ve uygulamalara yol açabilecek hususlar bulunmaktadır. Firmalar net olarak ortaya konmayan hususlarla ilgili kendi anlayışları doğrultusunda hareket etmekte ve sonrasında özellikle Vergi İdaresi tarafından çeşitli eleştirilere maruz kalabilmektedir.
Bahsettiğimiz destek programlarının dışındaki birçok destek programıyla ilgili ise bu kadar detaylı resmi kaynak bulunmamakta ve dolayısıyla destek uygulamaları ile ilgili gerekli bilgiye ulaşılamamaktadır. Bu sebeple de, firmalar ilgili destekten faydalanma konusunda sıkıntı yaşamaktadır.
Konusunda uzman danışmanlar ile çalışma imkanı olmayan firmalar mevzuatta ve diğer resmi açıklamalarda yer verilen bilgiler doğrultusunda hareket etmek durumundadırlar ve açıklamaların detaylı olmaması nedeniyle hatalı uygulamalar gerçekleşebilmektedir. Bu problemlerin önüne geçebilmek için destek programlarının, tüm firmaların anlayabileceği bir dilde ve gerekli tüm detayı ihtiva eder şekilde açıklanması önem arz etmektedir.
Destekleri Yürüten Kurum ve Kuruluşların Danışmanlık Konusunda Gerekli Desteği Sağlamaması
Destek programlarıyla ilgili gerek mevzuat ve gerekse diğer resmi açıklamalarda yer verilen bilgiler ne kadar detaylı olursa olsun firmalar bu desteklere başvuru sürecinde veya sonrasında birçok tereddüt ve sorunla karşılaşabilmektedir. Bu hususlarla ilgili gerekli danışmanlığı ise öncelikle desteği yürüten kurum ya da kuruluştan alma gereği duymaktadırlar. Ancak, öncelikle ilgili kuruluşun destek konusunda uzman ekibine ulaşmak konusunda zorluklar yaşanmaktadır. Destekle ilgili özel bir uygulama birimi olmayan kurum ve kuruluşlarda hangi konuda hangi yetkilinin uzman olduğu tespit edilememektedir. Doğru kişiye ulaşılsa dahi, kişinin uzmanlığı firmanın sorununu çözmekte eksik kalabilmektedir.
Firmaların tereddütlerinin giderilmesi ve sorunlarıyla ilgili gerekli desteğin verilebilmesi adına, önemli destekleri uygulayan kurumların destek uygulamalarında uzman birim oluşturmaları ve konuyla ilgili bir danışma sistemi kurmalarında büyük fayda bulunacağını düşünmekteyiz.
Danışmanlık Firmalarının Yetkinlikleri
Çok çeşitli destek, desteklerin uygulaması da karmaşık bir yapıya sahip olunca imkanı olan firmalar bu destekleri danışmanlık firmaları aracılığı ile yürütme yoluna gitmektedir. Ancak, günümüzde konuya olan ihtiyacın farkına varılması üzerine birçok firmanın “danışman” sıfatıyla bu alana yöneldiği gözlemlenmektedir. Bu firmaların büyük bir çoğunluğunun söz konusu desteklerin mevzuat ve uygulanması konusunda yetkinliklerinin yeterli olmadıklarını, buna rağmen firmalara çok daha büyük taahhütlerde bulundukları görülmektedir. Gerçek anlamda uzman olmayan bu danışmanlardan hizmet alan firmaların ise, kaliteli hizmet alamamaları nedeniyle desteklerden faydalanma şanslarını kaybettikleri ya da hatalı uygulamalarda bulundukları görülmektedir.
