Waarom de finance transformation niet (alleen) over technologie gaat

Hoe zorgen CFO’s ervoor dat de future of finance niet bij mooie woorden blijft? Een rondetafelgesprek.

Dát de finance transformation bij vrijwel elke organisatie op de agenda staat, daarover bestaat geen enkele twijfel. Maar in een rondetafelgesprek met Willem Jan Brinkman (CFRO van PGGM), Martijn Canisius (CFRO van NN Investment Partners) en René Carrillo (EY) onder leiding van Hildegard Elgersma (EY) wordt glashelder waar de uitdagingen zitten. “Laten we zorgen dat Python niet de volgende Excel wordt.”

Van bean counter naar sparringpartner. Van financial reporting naar KPI’s over impact op mens en milieu. Van periodieke overzichten naar interactieve dashboards. Van een breed spectrum aan work arounds naar een single source of truth. En zo kunnen we nog wel even doorgaan: de financiële functie is nogal in beweging. Vanuit hun achtergrond als CFRO herkennen Brinkman en Canisius deze bewegingen stuk voor stuk. Evenals EY-consultant Carrillo. 

De vraag is: hoe kunnen CFO’s deze beweging in goede banen leiden, zodat er ook echt vooruitgang wordt geboekt en het niet bij mooie woorden blijft?

Brinkman: “Eigenlijk is het te eenzijdig om te stellen dat we van bean counter naar sparringpartner gaan. Want de klassieke rol van een financial – zorgen voor betrouwbare informatie – is nog steeds belangrijk. Het gaat om de combinatie; de klassieke rol niet verloochenen en tegelijkertijd ruim baan bieden voor een nieuwe rol. In die nieuwe rol gaat het erom dat je aan de voorkant bij nieuwe initiatieven betrokken bent en niet pas achteraf. Dat geldt voor de inzet van nieuwe technologie, maar ook voor het meten van impact op de samenleving.”

Canisius: “Heel herkenbaar. En het is ook belangrijk dat de financiële functie daar de handen vrij voor krijgt. Wij hebben de afgelopen jaren grote stappen gemaakt met het uitbesteden of automatiseren van alles wat je een finance commodity kunt noemen. Onze waarde zit niet in journaalposten invoeren, en dus moet je daar ook je tijd niet in stoppen. Onze waarde zit in het begrijpen van wat er in de business gebeurt, hoe dat zich in de cijfers vertaalt en vanuit onze expertise een bijdrage leveren aan de strategische doelstellingen van het bedrijf. Daar hebben we nu meer tijd voor.”

Er gebeurt veel. Onder meer rond datagedreven technologie volgen de ontwikkelingen elkaar razendsnel op. Is het voldoende om die ontwikkelingen te volgen? Of moet finance een grotere broek aantrekken en de verandering actief binnen een organisatie trekken?

Brinkman: “Ik denk dat een deel van de mensen de verandering actief moet trekken en een ander deel meer volgend kan zijn.”

Canisius: “Ik verbaas me nogal eens over de profielen in vacatures. Iedereen weet dat we mensen nodig hebben die naast financiële kennis zich goed kunnen inleven in wat het management nodig heeft om goede beslissingen te nemen, die tech-savvy zijn, die begrijpen wat de maatschappij verwacht op het vlak van duurzaamheid en die ook nog eens heel goed kunnen communiceren. En liefst een combinatie van dat alles. Maar als ik de vacatureteksten lees, dan lijkt het wel alsof we nog steeds de traditioneel geschoolde mensen zoeken. Terwijl bijvoorbeeld een student geschiedenis misschien wel een veel beter perspectief kan inbrengen.”

Brinkman: “Over dat maatschappelijke aspect: dat is een belangrijk onderdeel van de transformatie. Er komt steeds meer aandacht voor goede KPI’s op maatschappelijk vlak. Financials kunnen daar ook echt het verschil maken. Dat mogen we best wat beter benadrukken, ook in vacatures. En meer algemeen: financials zitten in het hart van de organisatie, ook dat mogen we meer laten zien.”

Waar merken managers echt het verschil tussen een moderne finance functie en de meer klassieke opvatting?

Carrillo: “Bijvoorbeeld bij het gebruik van scenario’s. Ik zie in steeds meer organisaties dat het management actief met informatie aan de slag kan in plaats van een statisch document krijgt. Dat is een van de grote innovaties wat mij betreft: dat we managers met moderne technologie zelf scenario’s kunnen laten maken. Dat ze aan de knoppen kunnen draaien en zien wat er gebeurt. Daar laat je je waarde als financial heel concreet zien.”

Canisius: “Ook op het vlak van duurzaamheid. Stakeholders willen weten welke impact een organisatie maakt en de coronacrisis heeft het denken daarover nog verder versterkt. Voor ons betekent dit dat het integreren van ESG-factoren (Environmental, Social & Governance) centraal staat in het merendeel van onze beleggingen. We kijken niet slechts naar het uitsluiten van bepaalde bedrijven in onze portefeuille, maar vooral naar actieve beïnvloeding. Dan moet je kunnen vertrouwen op goede informatie daarover. Voor financials ligt daar een belangrijke taak, onder andere om definities van indicatoren te formuleren en deze vervolgens ook te meten. NN Investment Partners heeft ESG-criteria geïntegreerd in 74% van het door ons beheerd vermogen. De ambitie voor 2023 is 80%. Deze KPI wordt op dezelfde manier gemonitord als de financiële KPI’s. Overigens is het mooie dat dit deel van de finance transformatie erg gewild is. Mensen vinden het fantastisch om daar een rol in te spelen. Dat zie je ook terug in de cijfers over medewerkersbetrokkenheid.”

Brinkman: “Klopt. Het belang van een purpose is groot, zeker bij onze jongste collega’s. Duurzaam beleggen staat ook hoog op onze agenda. Om hier een actieve bijdrage aan te leveren heeft PGGM samen met APG het SDI (Sustainable Development Investments) Asset Owner Platform ontwikkeld. Kort gezegd wordt met behulp van artificial intelligence inzicht gegeven in de mate waarin ondernemingen bijdragen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN. We leveren hiermee een positieve bijdrage aan een betere, leefbare wereld. En dat spreekt iedereen aan.”

Nog even terug naar de rol van technologie. We lezen veel over robotisering, kunstmatige intelligentie en dergelijke. Hoe leiden we dat in goede banen?

Brinkman: “Er wordt veel geïnvesteerd in technologie. Daar hebben we niet echt een gebrek aan, denk ik. Maar hoe pakken de mensen hun rol? Daar zit de uitdaging. Vroeger stonden financials misschien bekend als mensen die vooral op de rem gingen staan. Nu zijn ze de sparringpartner, denken ze mee en maken ze dingen mogelijk.”

Carrillo: “De mogelijkheden van datagedreven technologie zijn haast onbeperkt. En het wordt ook steeds eenvoudiger en betaalbaarder om allerlei toepassingen in te zetten. Dat is mooi, maar daardoor ontstaat ook het risico dat toepassingen als paddenstoelen uit de grond schieten en we het overzicht verliezen.”

Dan is er eigenlijk geen echte vooruitgang. Dan zijn we straks eindelijk verlost van alle Excel work arounds, en gaan we een oerwoud van Pythonprojecten creëren met precies dezelfde problemen?

Carrillo: “Ja, dat risico is niet ondenkbaar. Daarom is het zo belangrijk om een gedragen visie op de inzet van technologie te hebben. Dat mogen we van een CFO verwachten. Zo ontstaat een situatie waarin ruim baan is voor creativiteit en innovatie, maar waarin ook de kaders helder zijn.”

Canisius: “Maar het potentieel is natuurlijk fantastisch. Vroeger kon finance alleen maar een achteruitkijkspiegel aanreiken als het managementbeslissingen moest nemen. Nu kunnen we een geavanceerd GPS-systeem bieden en daarbij ook nog voorspellen waar er mogelijk files op de route ontstaan. Dat is de echte belofte van datagedreven technologie: veel betere beslissingen.”