Waarom invaren niet altijd de vaste route is

“Bij het draagvlak liggen grote risico’s,” stellen onder andere Gerwin de Weert (TKP Pensioen), Stef Vermeulen (PGGM) en Tim Burggraaf (EY).

Invaren of niet, that’s the question. In een rondetafelgesprek onder leiding van Inge Renes (HVG Law) horen we de visie van Gerwin de Weert, Theo Engelsma (beiden TKP Pensioen), Stef Vermeulen, Jeroen Hermsen (beiden PGGM) en Tim Burggraaf (EY). “Dit is een unieke kans om met een schone lei te beginnen.”

Voor pensioenuitvoerders PGGM en TKP Pensioen is de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel een dossier waar al geruime tijd over nagedacht wordt. Ze vliegen de transitie niet alleen beleidsmatig, maar ook uitvoeringstechnisch aan. We zijn benieuwd naar het invaarvraagstuk. Zijn er nog twijfels of is invaren eigenlijk een no-brainer?

Vermeulen: “Ik denk dat wij voor onze fondsen inderdaad gaan invaren. De wet geeft naar mijn mening voldoende instrumenten om bij de verschillende dekkingsgraden en afspraken door sociale partners tot een evenwichtige uitkomst te komen.”

De Weert: “De Wet toekomst pensioenen (Wtp) geeft onze klanten een heel palet aan keuzes. Alles is uiteraard mogelijk, maar wij hebben een basispropositie gedefinieerd. Daarvan is invaren een onderdeel. Wij gaan ervan uit dat onze klanten daarvan niet afwijken.”

Burggraaf: “Ik sprak onlangs pensioenfondsbesturen en ik schrok ervan dat sommige bestuurders zo beducht zijn voor de juridische risico’s. Die achten ze zeker aanwezig. Daarom twijfelen ze of ze wel moeten invaren. Herkennen jullie dat?”

Vermeulen: “Wel als het gaat om het juridische risico als een aspect dat onze fondsen meewegen in de besluitvorming. Het is een belangrijk risico om scherp in beeld te brengen, maar ik verwacht niet dat het voor onze fondsen aanleiding is om niet in te varen.”

Engelsma: “Als je niet invaart, krijg je te maken met meerdere regelingen waardoor de complexiteit verder toeneemt. Alleen al omdat je voor je klant een dubbele administratie moet voeren en een dubbele communicatiestroom hebt.”

Dus we zijn het erover eens dat invoeren de standaard route zal zijn?

Burggraaf: “Zo zeker is dat volgens mij niet. Uit een inventarisatie van de Pensioenfederatie blijkt dat de helft van de onderzochte fondsen twijfels heeft bij invaren.”

De Weert: “Ik vind het lastig om die getallen in die zin te interpreteren. Invaren is voor ons de standaard route. Maar stel, misschien krijg je van sommige werkgevers helemaal nooit een invaarverzoek, omdat ze bijvoorbeeld niet meer bestaan. Dat betekent voor elk fonds dat ze een FTK-omgeving (Financieel Toetsingskader) in de lucht moet houden voor ‘anderhalve man en een paardenkop’.”

Engelsma: “Zoiets kan ook de individuele deelnemer raken. Neem de situatie dat iemand bij een bedrijfstakpensioenfonds zit en van het ene aangesloten bedrijf naar het andere overstapt, terwijl het ene bedrijf wel invaart en het andere niet. Dan blijft een deel van het pensioen dus in het FTK en een ander deel gaat over. Leg dat maar eens uit aan die deelnemer.”

Na afronding van het beleidsmatige traject volgt de implementatiefase. Wat zijn jullie verwachtingen daarover?

Engelsma: “Dat het een forse uitdaging wordt. Zeker omdat die implementatie plaatsvindt naast de ongoing business en in een overspannen arbeidsmarkt plaatsvindt.”

Hermsen: “Bij de timing spelen grote hoeveelheden mutaties een rol. Iedereen redeneert vanuit de pensioenadministratie, maar in de beleggingen zit ook een grote onzekerheid. Zo druppelt de waardering van beleggingen in niet-beursgenoteerde onderneming tot na het eerste kwartaal binnen. Dit effect kan een serieuze omvang hebben, zeker bij bepaalde marktomstandigheden. Het is de kunst om die twee werelden op elkaar af te stemmen.”

Engelsma: “Datakwaliteit is een ander punt. We doen daar heel veel aan, want in deze transitie is er een groot waarheidsmoment waarop je zeker wilt zijn dat alles klopt. Dat betekent voor ons extra werkzaamheden voor onder andere aantoonbaarheid en dossiervorming.”

Hermsen: “Onze klanten hebben een enorme bak aan historische data. Bij het opstellen van de risicoprofielen rond datakwaliteit staat de vraag centraal welke risicogebieden er binnen deze grote databak zijn. In het verleden gold een andere standaard, terwijl ook de technische mogelijkheden beperkt waren. Als je geen zekerheid hebt over de grondstoffen, wie geeft dan de garantie van een juist en volledig eindproduct? Net als TKP doen wij daarom aanvullend onderzoek in de vorm van data-analyses. We gaan bijvoorbeeld na of er extra onderzoek nodig is voor bepaalde groepen in de populatie.”

Wat zijn andere aandachtspunten? Als je bijvoorbeeld kijkt naar het draagvlak bij stakeholders?

Vermeulen: “Daar liggen voor mij grote risico’s en vraagtekens. Een evenwichtig pakket samenstellen is al ingewikkeld, maar dat goed uitleggen aan deelnemers is vers twee. Het containerwoord van deze operatie is ‘transparantie’. Maar iedere communicatieadviseur kan je uitleggen dat transparantie over techniek niet bijdraagt aan vertrouwen. En duidelijker wordt het daarmee vaak ook niet.”

Burggraaf: “Helemaal eens, het wordt een enorm complexe taak om dit allemaal goed uitgelegd te krijgen. Vooral voor gepensioneerden is het een lastige boodschap als er wél is ingevaren. Maar dit geldt ook voor actieve deelnemers als er níet is ingevaren, want dan heeft iedereen twee stukken pensioen met ieder eigen regels. Dat kan toch bijna niet goed gaan?”

De Weert: “Vergeet ook niet dat we nog een aantal gesloten regelingen hebben waarvan het nog de vraag is of ze de mogelijkheid krijgen om in te varen. Daarnaast hebben we klanten met bijvoorbeeld een bijstortingsverplichting of een onvoorwaardelijke indexatie, waarbij het misschien helemaal niet voor de hand ligt om in te varen.”

Hermsen: “Een belangrijk aandachtspunt is de vraag of onder andere het huidige beheersingsraamwerk bij de livegang van de nieuwe regeling nog op orde is. Dat is misschien nu niet top of mind, maar speelt straks wel degelijk een belangrijke rol.”

Tot slot, hebben jullie nog een advies voor de minister?

De Weert: “Waar het volgens mij op neerkomt: houd het simpel. De Wtp barst van de smaken en keuzes en je kunt je afvragen of die altijd het juiste doel dienen. Die variatie in de vormgeving van contracten levert alleen maar complexiteit op.”

Engelsma: “Daar sluit ik me bij aan. Dit is een unieke kans om met een schone lei te beginnen.”

Hermsen: “Zorg er in de eerste plaats voor dat de besluitvorming begrijpelijk en uitlegbaar is. Het gaat tenslotte over een emotioneel onderwerp. Dat zie je dagelijks terug in de media.”

Burggraaf: “Mijn advies: neem de tijd. Er is in Den Haag een hoop geduw en getrek om de datum van 1 januari 2023 te halen. Ik vind dat onverstandig. Het gaat om historisch grote besluiten en dan mag tijdsdruk er niet toe leiden dat er onvoldoende over wordt nagedacht. Je hebt zeker een extra jaar nodig om allerlei details te regelen. Maar in Den Haag lijkt uitstel onbespreekbaar, dus dat gaat waarschijnlijk niet gebeuren.”

Vermeulen: “Op mijn beurt zeg ik: wees voorzichtig met grote aanpassingen. Veel ingebrachte suggesties lijken misschien simpel, maar omdat alles met elkaar samenhangt is het een hels karwei om dat binnen het nieuwe contract zorgvuldig te regelen. Ik zou de discussie niet te veel willen opengooien, anders kom je misschien aan het fundament van de operatie.”

Burggraaf: “Dat ben ik met je eens, maar ik vrees wel een grote lading amendementen. Als de regering geen voet bij stuk houdt, dan wordt het een ramp. Net alsof je een pleister op een slagaderlijke bloeding plakt.”