Hoe verzekeraars het liquiditeitsrisico beheren in een fluctuerende markt

Traditioneel hebben verzekeraars het liquiditeitsrisico altijd als een goed te overzien risico beschouwd, gezien de aard van hun bedrijfsmodel. Vaak is de looptijd van verplichtingen langer dan die van activa: levensverzekeraars ontvangen periodieke betalingen, schadeverzekeraars ontvangen premies voordat ze gaan uitkeren, en in het algemeen zijn de activa redelijk liquide.

De laatste tijd maken toezichthouders zich steeds meer zorgen over problemen met het beheer van liquiditeitsrisico's, zoals verzekeringscycli waarbij verzekeraars activa verkopen tijdens een recessie en op zoek gaan naar rendement tijdens een opleving, hogere blootstellingen aan het liquiditeitsrisico door margestortingen op derivaten, massale afkopen wanneer de afkoopboetes laag zijn, onvoldoende werkkapitaal om cruciale diensten in crisistijd te financieren en het onvermogen om schulden af te lossen vanwege opgesloten liquiditeiten.

We hebben een aantal van 's werelds grootste groepen van verzekeraars in een enquête gevraagd naar hun prioriteiten en zorgen op dit gebied. Hierbij kwamen drie kernthema's naar voren:

1. De governance en de rollen en verantwoordelijkheden bij het liquiditeitsbeheer zijn nog niet altijd duidelijk vastgelegd. Taken worden nu duidelijker toegewezen, er worden commissies samengesteld en de goedkeurings- en escalatieprocessen worden beter gedefinieerd. Er wordt gewerkt aan meer frequente evaluaties door het senior management van cashflowprognoses, risicotoleranties, naleving van risicolimieten, uitkomsten van stresstests en de effectiviteit van noodplannen voor financiering, om zo te komen tot een meer robuuste governance van het liquiditeitsrisico.
   
   
2. De infrastructuur voor het beheer van het liquiditeitsrisico leunt nog zwaar op spreadsheets en handmatige invoer. In de toekomst zal er een verschuiving plaatsvinden naar verdere automatisering om de zichtbaarheid van de liquiditeitsposities te verbeteren. Bovendien worden er stappen gezet om uitgebreide cashflowprognoses te genereren en de tolerantie voor het liquiditeitsrisico te bepalen en te bewaken. Voor beide ontwikkelingen is een verbeterde infrastructuur van belang.
   
   
3. Stresstests, statistieken en consistentie moeten worden verbeterd. Verzekeraars die het liquiditeitsrisico effectief willen beheren, hebben behoefte aan uitgebreide cashflowprojecties, monitoring van verstoringen in de cashflow en meer aandacht voor cashflows met zowel kortere als langere tijdshorizons. Daarom is er ruimte voor verbetering van deze activiteiten. Wanneer stresstests worden uitgevoerd om te bepalen hoeveel liquide activa er nodig zijn om te voldoen aan de behoefte aan netto uitgaande cashflows over meerdere tijdshorizons, kunnen verzekeraars tijdens een economische neergang een crisis gemakkelijker overleven en tegelijkertijd in normale tijden de hoeveelheid overtollige liquide activa beperken.

Het is duidelijk dat verbeterde zichtbaarheid de verzekeraars niet alleen zal helpen een crisis te overleven, maar dat dit ook hun naar risico gewogen kapitaalsrendement zal verbeteren door het gebruik van liquide activa te optimaliseren. In dit rapport presenteren we de bevindingen van onze enquête, naast waardevolle inzichten voor verzekeraars die hun kader voor liquiditeitsrisicobeheer willen versterken.

Het beheer van liquiditeitsrisico's zal waarschijnlijk verder evolueren langs de recente route waarbij een evenwicht wordt gezocht tussen wat een verzekeraar nodig heeft om crises te overleven aan de ene kant en het optimaliseren van liquide activa voor maximaal rendement aan de andere kant.

Ondernemingen die erin slagen hun kader voor liquiditeitsrisicobeheer te versterken, verkeren in de beste uitgangspositie om toenemende liquiditeitsrisico's in een fluctuerende markt te beheersen en overleven en tegelijkertijd hun liquide activa onder normale marktomstandigheden te optimaliseren. Het succes van deze ondernemingen zal mede te danken zijn aan robuuste stresstests, transparante statistieken en rapportage, tijdige escalatie en strategisch liquiditeitsbeheer in het algemeen.

De mate waarin een verzekeraar wordt blootgesteld aan liquiditeitsrisico's wordt bepaald door de eigenschappen van de activa en de verplichtingen, de interne structuur van de organisatie en aspecten van het marktgedrag. Een strak beheer en zorgvuldige afstemming van het liquiditeitsrisicobeheer zijn essentieel om een verzekeraar te helpen overleven onder extreme druk en om activa zonder overmatige inspanning te optimaliseren onder minder stressvolle omstandigheden.

Ons onderzoek laat dan ook zien dat verzekeraars aan het analyseren zijn welke aspecten van het liquiditeitsrisicobeheer ze moeten aanpakken om transparantie en flexibiliteit te verbeteren, nu bestuursraden en toezichthouders meer en meer aandacht vragen voor strategisch liquiditeitsbeheer.