7420 Sayılı Kanun ile çalışanlara işverenler tarafından verilen ek menfaatlerin süreli ve süresiz vergilendirilmesinde çalışanlar lehine bazı düzenlemelere gidilmektedir.
İlk olarak, 7420 sayılı Kanun’un 2. maddesi; “İşverenlerce, iş yerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 TL’yi aşmayan kısmı istisna kapsamındadır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu düzenlemeyle iş yerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda yemek bedeli ödemesinin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şartı kaldırılmış olmaktadır. Böylelikle belirlenen tutarı (1 Temmuz 2022’den itibaren 51 TL) aşmayan yemek bedellerinin personelin banka hesabına yatırılması durumunda da gelir vergisi istisnasından yararlanılabilecektir. Ayrıca ilgili madde gerekçesinde, yemek bedelinin çalışanın banka hesabına yatırılması ve çalışanlarca bu tutarların yemek hizmeti veren işletmeler dışında (örneğin marketlerde) kullanılması durumunda da gelir vergisi istisnasından yararlanılabilme imkânı sağlandığı belirtilmektedir.
İlgili maddede ayrıca ödemenin bu tutarı (51 TL) aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatlerin ücret olarak vergilendirileceğine ilişkin düzenleme de yer almaktadır.
Kısacası, aslında çalışanlara nakit verilmesi açısından önemli bir düzenlemedir, ancak nakit vermeyi seçen işverenler, işyerinde yemek vermeyeceğinden 1-2 yıllık sürede nakit vermenin sağladığı avantajın, ücret ödemesinin bir parçası haline gelerek, unutulması söz konusu olabilecektir. Ek olarak, işverenlerin büyük çoğunluğunun nakit ödemeyi seçmesi durumunda yemek ödemesi hizmeti sağlayan birçok şirketin iş modelini yeniden düşünmesi gerekebilecektir.
İkinci olarak; 7420 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinde, işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere mevcut ücretlerine ilave olarak yapılan aylık 1.000 TL’yi aşmayan ödemeler üzerinden gelir vergisi hesaplanmayacağına ilişkin hüküm yer almaktadır. Ancak bu istisna Kanun’un yayım tarihi ile 30 Haziran 2023 tarihi arasında yapılan ödemeler için geçerli olacaktır.
Söz konusu ödemeler Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre prime esas kazanca da dahil edilmeyecektir. Pozitif bir düzenleme olarak görülmekle birlikte süresiz olmasının daha etkili olacağını düşünüyorum.
Son olarak, yapılması gerektiğini düşündüğüm bir düzenlemeyi de yeri gelmişken burada aktarmak isterim. Ücret gelir vergisi dilimlerinin enflasyona uygun olarak güncellenmesi sürecinde geç kalınmıştır. Enflasyon döneminde çalışanlara daha fazla ücret vererek, onların satın alma gücünü korumaya çalışan işverenlere ciddi ek vergi maliyeti yüklenmeye devam edilmektedir. %27’ye tabi olan 2021 yılı ücret baremi 190.000 TL iken, şu an yani 2022 yılında aynı oran 250.000 TL olarak sene başında belirlenmiş ve uygulanmaya devam edilmektedir. Kısaca barem %32 oranında arttırılmıştır.
Sene sonu enflasyonun %85’ten %70’e düştüğü varsayıldığında dahi, çalışanlarına satın alma gücünde azalma olmaması için enflasyon kadar ücret artışı yapan bir işveren amacına ulaşamamaktadır. Kabaca bir hesapla, söz konusu artışın %10’u vergi olarak ödenmekte ve çalışanlara gitmemektedir. Her ne kadar oldukça kısıtlı bir süre kalmış olsa da bu düzenlemenin 2023’ün de hesaba katılarak yapılması zaruridir.
*Levent Atakan'ın Capital dergisi için hazırladığı yazıdan alınmıştır.
