14 minuten leestijd 8 juli 2022
Randstad Ceo

Randstad CEO Jacques van den Broek over hard groeien in een versnipperde markt

Door Bruno Jelgerhuis Swildens

EY Nederland Partner Strategy and Transactions

Hands-on en betrokken. Enthousiast. Creatief. Voegt voor klanten waarde toe door creatieve oplossingen te bedenken.

14 minuten leestijd 8 juli 2022

Jacques van den Broek is in zijn 34e en laatste jaar bij Randstad. Hij praat met onverminderde passie over het belang van flexibiliteit en goed geregeld werk. Hij denkt dat Nederland er voordeel bij zou hebben als de overheid beter naar de private sector, en in dit geval naar Randstad, gaat luisteren. Van den Broek is van de lange termijn en wil hard groeien in een versnipperde markt.

In de serie ‘Captains of Industry’ spraken Jan Peter Balkende en Arjan Groen over M&A Langetermijnwaardecreatie Thierry VanlanckerJeroen van der VeerPetri HofstéKevin EntrickenPieter van Oord en Frans van Houten en Frans Muller en nu met Randstad CEO Jacques van den Broek.

Met Jacques van den Broek, CEO van Randstad N.V.

Groei en geografie

Jan Peter Balkenende: ‘Randstad is wereldwijd het grootste uitzendbedrijf. Hoe blijf je dat?’

Jacques van den Broek: ‘Door de juiste keuzes te maken. Het lijkt een roller-coaster, maar 2021 is echt een topjaar. In het begin van de coronacrisis verloren we in 6 weken 150.000 uitzendkrachten. In april 2020 was de omzet 25 procent lager, vergelijkbaar met de financiële crisis in 2009. Het grote verschil is dat er dit keer ook winnende sectoren zijn, zoals e-commerce. Ook in de gezondheidszorg is er veel vraag naar mensen. We groeien momenteel hard, harder dan onze directe concurrenten. Je moet wel agressief durven investeren in zo’n periode. Dat heb ik geleerd van onze oprichter Frits Goldschmeding. Midden jaren tachtig kwamen we uit een economische crisis. Hij heeft toen geen mensen ontslagen en is blijven investeren. Toen het aantrok, profiteerde Randstad daar bovengemiddeld van.’

Jan Peter Balkenende: ‘Dat is mooi, dat je het DNA van Frits Goldschmeding in de organisatie zo benoemt.’

Jacques van den Broek: ‘Frits werkte modelmatig, maar ook vanuit overtuiging. Dat was ook wel een lastig verhaal, toen we naar de beurs gingen. Het ging niet over return on equity en dingen die in een Excel-sheet passen. Goldschmeding wilde een publiek bedrijf zijn, verantwoording afleggen, de lange termijn. Dus het aandeel dook naar beneden (lacht). Het was niet wat aandeelhouders wilden horen. Gelukkig is dat veranderd. Wij zijn nog steeds een familiebedrijf en nog steeds van de lange termijn. En als we vinden dat iets goed is, dan investeren we daarin.’

Reisgeld is beter dan een ontslagvergoeding
Jacques van den Broek
CEO van Randstad N.V.

Jan Peter Balkenende: ‘In welke landen of regio’s zien jullie de beste kansen?’

Jacques van den Broek: ‘In de 39 landen die wij bedienen zit 90 procent van de wereldmarkt. In de grootste markten Amerika en Japan hebben we maar enkele procenten marktaandeel, maar niemand is daar groot. Dat betekent ook dat we nog makkelijk kunnen groeien. We zetten in op organische groei en op acquisities. Veelbelovend vind ik Spanje en Italië, omdat daar de penetratie aan uitzendpersoneel nog relatief laag is. Aan de Duitse economie moet eerst nog wat gebeuren. Angela Merkel heeft veel laten liggen aan infrastructuur en digitalisering. Iets verder weg ben ik positief over Brazilië. Bij China weet ik het niet, een betrouwbare langetermijn overheid is natuurlijk wel belangrijk.’

Jan Peter Balkenende: ‘Hoe kijk je aan tegen de situatie in Nederland?’

Jacques van den Broek: ‘Er zal de komende tijd altijd werk zijn, dat is het goede nieuws. Maar veel witte-boorden-banen zullen verdwijnen. Er is migratie nodig naar andere sectoren. En langer werken, meer uren maken. Dat is het grote plaatje. Mensen moeten onder ogen zien dat dat ook iets van hen vergt.

Ik zie een parallel tussen de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg. Aan beide geven we pas geld uit als er iets mis is. Je bent ziek, en dan maak je de meeste kosten. Die zitten niet in preventie. Bij de arbeidsmarkt gaat veel geld naar ontslagvergoedingen en uitkeringen. Dat leidt tot het verkeerde gedrag, mensen blijven te lang zitten. Het verlies van je baan is traumatisch, als je er niet op bent voorbereid. Daar moeten mensen dan maanden van bijkomen. Je kunt een ontslagvergoeding veel beter uitgeven als ‘reisgeld’: om mensen tijdig van werk naar ander werk te helpen.’

Strategische keuzes

Arjan Groen: ‘Zie je risico’s of kansen in technologie en de opkomst van partijen als Facebook of andere technologische disrupters van het traditionele proces?’

Jacques van den Broek: ‘Meer kansen dan risico’s. We hebben 3.000 startups bekeken die iets doen op dit terrein. Maar ons product is een vertrouwensproduct. Technologie speelt een rol, het is niet de kern en daarom is het moeilijk schaalbaar. Bij sectoren als de reisbranche, retail en banken kan je vaak zonder menselijke intermediairs. Maar als je de verkeerde baan kiest, is dat veel ingrijpender dan een teleurstellende vakantie.’

Arjan Groen: ‘In hoeverre zijn jullie geharmoniseerd over landsgrenzen heen?’

Jacques van den Broek: ‘Wereldwijd komen er jaarlijks 160 miljoen mensen bij ons ‘binnen’. We hebben lokale IT, omdat de wetgeving lokaal is. Maar de commerciële IT-laag is internationaal overal hetzelfde.’

Veel witte-boorden-banen zullen verdwijnen
Jacques van den Broek
CEO van Randstad N.V.

Arjan Groen: ‘Aandeelhoudersmacht, is dat iets waar Randstad last van heeft?’

Jacques van den Broek: ‘We zijn altijd een stakeholdersbedrijf geweest. Je krijgt alleen last van oprukkende aandeelhouders als het niet zo goed gaat. Je moet een verhaal hebben en uiteindelijk presteren. Je krijgt de aandeelhouders die je verdient.

We hebben een hele lange staart van kleine aandeelhouders, die meeliften op de golven. Onze aandelenkoers is volatiel, die reageert op economische zwenkingen. Maar bij Randstad moet je kijken naar cashflow. Ik heb werkkapitaal nodig om mijn uitstaande vorderingen te financieren: ik betaal al die uitzendkrachten iedere week uit. Maar zelf wacht ik ruim 50 dagen op mijn geld. Er staat altijd vier tot vijf miljard euro uit. Als ik groei, heb ik dus veel werkkapitaal nodig. Maar als we krimpen veel minder. Eigenlijk zijn we voor een pensioenfonds een hele interessante belegging.’

M&A praktijklessen

Arjan Groen: ‘Jullie hebben de laatste vijf jaar geen grote acquisities meer gedaan. Waarom?’

Jacques van den Broek: ‘Historisch was onze groei 50/50 organisch en door acquisities. Maar nu zijn we op een punt dat acquisities strategisch niet meer nodig zijn. Er waren landen waar we niet zaten, dat hebben we met acquisities opgelost. We zijn ook in digitale activiteiten gaan investeren om van daaruit verder te kijken. Bij overnames is het heel belangrijk dat je ze goed kunt integreren. We hebben pas-op-de-plaats gemaakt om eerdere acquisities goed te laten landen. We gaan nu weer acquireren, maar dan vooral bolt-on acquisities, bedrijven van tussen de 100-300 miljoen. Eigenlijk had ik in Corona-tijd wel meer overnames verwacht, maar het is niet gebeurd.’

Jacques van den Broek, CEO van Randstad N.V.

Bij overnames is het heel belangrijk dat je ze goed kunt integreren
Jacques van den Broek
CEO van Randstad N.V.

Arjan Groen: ‘Zou Randstad grote overnames overwegen, ook gezien jullie bescheiden marktaandelen?’

Jacques van den Broek: ‘Teveel groei in één keer is riskant, omdat het een people-business is. Je kan zonder afbreukrisico ongeveer 25 procent per jaar organisch groeien, dat is een theoretisch maximum. Daarboven gaat het piepen en kraken. We groeien nu vooral organisch, aangevuld met overnames. Acquisities zijn eigenlijk de duurste manier om te groeien. Een miljard organische groei kost me 50 miljoen euro, met overnames is dat 500 miljoen euro, nog los van de risico’s.’

Arjan Groen: ‘Wat zijn de lessen die jullie hebben geleerd van eerder gedane overnames?’

Jacques van den Broek: ‘Bij voorkeur vind je elkaar leuk. De sweet spot zijn middelgrote ondernemingen, wel gerund als een corporate. Bijvoorbeeld de overname van Obiettivo Lavoro in Italië. Wij investeren meer in opleidingen en zijn natuurlijk groter en internationaal, dan vinden mensen het goed nieuws en geen bedreiging. Je gaat verder met het beste van beide bedrijven. Bij een uitzendbureau laat je de intercedenten zitten, maar komt er wel een nieuwe rolverdeling in management. Ook ten koste van onze eigen mensen. Bij de integratie van Vedior heb ik destijds de Randstad-directeur ontslagen. Dat geeft ons geloofwaardigheid bij de overgenomen partij.

Verder is het belangrijk om geen overnamekoorts te krijgen. Je moet gedisciplineerd blijven, ook met de prijsstelling. We hebben trouwens een acquisitie draaiboek, tot en met de integratie, dat wordt gewoon gevolgd. Spijt van overnames heb ik niet. Bij Monster wist ik dat er veel geld bij moest, maar we krijgen er nu profijt van.’

Jan Peter Balkenende: ‘Hoe ga je na een overname om met cultuurverschillen?’

Jacques van den Broek: ‘Uiteindelijk wil je een nieuwe cultuur creëren. In Frankrijk heb ik tijdens de integratie met Vedior weleens gevraagd hoe daar met medewerkers in de vestigingen werd gecommuniceerd. Dat werd eigenlijk niet gedaan. Maar nu is er een nieuwe directeur die zelf filmpjes maakt en veel vestigingen bezoekt, dat is leuk om te zien. Iedereen bij Randstad heeft het profiel van de CEO, maar dan jonger. Dus de Randstadstrategie is hetzelfde verhaal voor iedereen.

Na een grote overname ben je wel even off your game, daarom moet je voorzichtig zijn. Bij ons gaat het om de mensen. Als die weglopen dan heb je letterlijk niets. Dus veel overnames achter elkaar of vijandige acquisities, dat werkt niet. Wat niet betekent dat ik geen ambitie heb: in Amerika wil ik groter worden en in Japan.’

SDG’s en next steps

Jan Peter Balkenende: ‘Hoe speel je in op duurzaamheid en de Sustainable Development Goals in het algemeen?’

Jacques van den Broek: ‘Er zijn vier SDG's die we echt omarmen: 4, 5, 8 en 10 (kwaliteitsonderwijs, gendergelijkheid, eerlijk werk en economische groei en ongelijkheid verminderen, red.). Het leuke is: hoe meer Randstad groeit, hoe duurzamer we worden. Wat we toevoegen aan de maatschappij is het werk dat we doen.

Daarnaast hebben we iets van 100+ projecten wereldwijd, vooral gericht op jongeren en mensen met een handicap die het moeilijker hebben op de arbeidsmarkt. We zijn ook betrokken bij VSO, Voluntary Service Overseas. Zelf begeleid ik op dit moment een collega die als vrijwilligster in Cambodja zit. Ik spreek haar iedere vier weken, dat vind ik echt leuk. Soms help ik, bijvoorbeeld als ze contacten in Nederland nodig hebben.

Als bedrijf zijn we opgenomen in de Dow Jones Sustainability Index, al zeven jaar, als enige bedrijf in onze sector.’

Jan Peter Balkenende: ‘Hoe kijk je aan tegen eerlijk werk en de demografische ontwikkelingen? Het aantal ouderen neemt snel toe.’

Jacques van den Broek: ‘Vier jaar geleden heb ik samen met oud-Feijenoord voetballer John de Wolff en andere vijftigplussers een rondje hardgelopen in Den Haag, om aandacht voor de fitheid en geschiktheid van oudere werknemers te vragen. Er zijn veel misvattingen. Ik ben voorstander van ‘easy to fire’ omdat het ook ‘easy to hire’ betekent. Het is een misvatting om flexwerkers duurder te maken. Die banen verdwijnen daardoor, of ze gaan het grijze circuit in. Sinds de invoering van de participatiewet zijn er in Nederland 77.000 banen verdwenen. Verdwenen!! (Van den Broek slaat op tafel.) Ik had dat al in andere landen gezien en de overheid ervoor gewaarschuwd, maar er werd niet geluisterd.’

Jan Peter Balkenende: ‘Je hebt veel bereikt, nu komt er een opvolger. Gaat Sander van ’t Noordende door in dezelfde stijl of gooit hij straks het roer om?’

Jacques van den Broek: ‘Ik laat het bedrijf achter met een strategie die misschien niet perfect is, maar je kan er nog jaren mee door. Je moet gaan op het moment dat het goed is, dat het stabiel is. Ik ben een uitzendboer. Sander is een techneut, hij komt van Accenture. Onze bovenkant is een beetje de onderkant van Accenture qua klantenoplossingen. Dus daar kan Randstad heel veel aan hebben. Hij komt binnen in een succesvol bedrijf, ik denk dat hij vooral gaat inzetten op nog meer tempo. Maar we zullen het zien, het is aan hem natuurlijk.’

Jan Peter Balkenende: ‘Is het tijd voor een deltaplan voor de Nederlandse arbeidsmarkt? Er moet iets gebeuren aan de grote mismatch die jij signaleert en waar je voor waarschuwt.’

Jacques van den Broek: ‘Schaarste wordt structureel, dat zie je nu wel. Dat heeft met demografie te maken. Het wordt allang miskend door de politiek en dat is best vervelend. Tot 2026 verlaten twee miljoen mensen de arbeidsmarkt en komen er 1,6 miljoen voor terug. De vraagsectoren zijn techniek, technologie, gezondheidszorg, onderwijs en e-commerce.

We hebben een alliantie gerecreëerd van grote werkgevers in Nederland. Met de Universiteit van Tilburg kijken we hoe we best practises kunnen schalen. Ook het UWV en de CNV praten mee. Wij willen met het ontwerp komen voor een arbeidsmarkt waarin iedereen, goed geregeld, zijn hele leven prettig aan het werk kan blijven. Dat willen we naar voren brengen in de politieke besluitvorming. Het goede nieuws is dat de vakbonden er positief tegenover staan. En als echte Zeeuw noem ik het natuurlijk een Deltaplan.’

Arjan Groen: ‘Wellicht iets om je tanden in te zetten na je vertrek bij Randstad?’

Jacques van den Broek: Lacht. ‘Geen idee, ik zie wel wat er op me af komt. Eerst hier nog even knallen, dan kijken we verder.’

Samenvatting

Randstad CEO Jacques van den Broek leerde het van uitzendicoon Frits Goldschmeding: een publiek bedrijf zijn, verantwoording afleggen, oog voor de lange termijn. Randstad is nu wereldwijd de grootste, maar heeft nog kleine marktaandelen in veel landen. Er zijn hoge groeiverwachtingen voor Amerika, Japan en Zuid-Europa. Die zullen deels door bolt-on overnames worden gerealiseerd. Opvolger Sander van ’t Noordende kan ermee aan de slag. Voor de uitdagingen van de Nederlandse arbeidsmarkt heeft Van den Broek een deltaplan bedacht, waarvoor overheid en sociale partners nodig zijn, en misschien hijzelf ook wel.

Over dit artikel

Door Bruno Jelgerhuis Swildens

EY Nederland Partner Strategy and Transactions

Hands-on en betrokken. Enthousiast. Creatief. Voegt voor klanten waarde toe door creatieve oplossingen te bedenken.