ECB przeprowadził stress testy klimatyczne

Dzięki tak szczegółowej specyfikacji danych metodyka ECB pozwala na określenie wpływu ryzyka klimatycznego na banki za pośrednictwem ich ekspozycji na przedsiębiorstwa niefinansowe, które zmaterializuje się w postaci strat kredytowych (ryzyko kredytowe) i przeceny portfeli obligacji korporacyjnych (ryzyko rynkowe). W analizie uwzględniono zróżnicowaną charakterystykę modeli operacyjnych przedsiębiorstw pod względem emisyjności gazów cieplarnianych, wykorzystywanych źródeł energii i technologii, a także zagrożeń naturalnych związanych z lokalizacją ich działalności. Dodatkowo w kontekście ryzyka fizycznego udało się uwzględnić efekty (pozytywne i negatywne) będące pochodną możliwości i kosztu ubezpieczenia przed szkodami powstałymi w wyniku realizacji katastrof naturalnych. Istotnym założeniem przeprowadzonego ćwiczenia było przyjęcie statycznego bilansu banków w horyzoncie analizy. 

Do przeprowadzenia stress testów przyjęte zostały trzy scenariusze oparte o scenariusze opracowane przez NGFS:

• Scenariusz uporządkowanego przejścia do gospodarki niskoemisyjnej, pełniący rolę scenariusza bazowego stanowiącego punkt referencyjny dla dwóch alternatywnych scenariuszy stresowych. Scenariusz zakłada osiągniecie celu Porozumienia Paryskiego w zakresie ograniczenia wzrostu średniej temperatury na Ziemi do istotnie poniżej 2 stopni Celsjusza względem poziomu z okresu przedindustrialnego do końca obecnego wieku.
• Scenariusz gorącej planety, zakładający brak wdrożenia polityk klimatycznych, co doprowadzi do spotęgowania ekstremalnych zjawisk pogodowych (niewielkie ryzyko przejścia, skrajne ryzyko fizyczne). W tym scenariuszu średnia temperatura globu wzrasta o co najmniej 3 stopnie Celsjusza.
• Scenariusz umiarkowanie negatywny, zakładający nieuporządkowane przejście do gospodarki niskoemisyjnej w związku z opóźnionym i nagłym wdrożeniem regulacji klimatycznych (umiarkowane ryzyko fizyczne, skrajne ryzyko przejścia). Jest to scenariusz odpowiadający osiągnięciu celu ograniczenia wzrostu średniej temperatury globu na poziomie 2 stopni Celsjusza.

Przedstawiona przez ECB metodyka będzie w przyszłości rozwijana. Planowane jest m.in. przyjęcie założenia o dynamicznym bilansie w celu uchwycenia interakcji pomiędzy sektorem bankowym a realną gospodarką, a także rozszerzenie zakresu podmiotów objętych analizą o gospodarstwa domowe, państwa oraz niebankowe instytucje finansowe .

W opracowaniu ECB znajdziemy ciekawe informacje odnośnie ekspozycji banków ze strefy euro na ryzyko klimatyczne:

• W przypadku ryzyka przejścia można mówić o względnie podobnej skali przeciętnej ekspozycji (mierzonej udziałem w portfelu kredytowym przedsiębiorstw kategoryzowanych według skali emisyjności w ramach zakresów 1-3) pomiędzy bankami pochodzącymi z różnych krajów. Jednocześnie warto zauważyć, że 10% najbardziej emisyjnych portfeli finansuje niemal 65% łącznych emisji w ramach zakresów 1-3. W ramach tej grupy dominują portfele w bankach włoskich, niemieckich i francuskich.
• Z kolei dla ryzyka fizycznego banki z południa Europy oraz banki z Luksemburga posiadają istotnie wyższą ekspozycję (mierzoną udziałem w portfelu kredytowym przedsiębiorstw, których działalność jest zagrożona wystąpieniem pożarów oraz powodzi) niż pozostałe banki.

Wynik stress testów wskazały, że w scenariuszu bazowym wpływ ryzyka klimatycznego na poziom strat kredytowych (ryzyko kredytowe) i spadek wyceny portfeli obligacji korporacyjnych (ryzyko rynkowe) jest zaniedbywalny. Oczywiście dla scenariuszy alternatywnych ryzyko rośnie przy czym warto zauważyć, że:

• W przypadku strat kredytowych oszacowano, że w scenariuszu gorącej planety są one przeciętnie 8% wyższe w stosunku do scenariusza bazowego, podczas gdy dla scenariusza nieuporządkowanego przejścia ta relacja nieznacznie przekracza 3%. Analiza wskazała, że dominujące znaczenie w ramach tego kanału transmisji ma ryzyko fizyczne.
• Wyniki dla ryzyka rynkowego wskazują na ten sam kierunek zależności. Zaznaczyć jednak należy, że ogólny wpływ ryzyka klimatycznego na poziom ryzyka rynkowego jest niewielki, w większości przypadków spadek wartości portfeli obligacji korporacyjnych nie przekraczał 0,5%.  

Analizy scenariuszowe ryzyka klimatycznego, w szczególności stress testy, stały się podstawowym narzędziem analitycznym wykorzystywanym w ramach zarządzania tą nową kategorią ryzyka w instytucjach finansowych. Tegoroczne ćwiczenie ECB jest kolejnym krokiem na drodze do ukształtowania praktyki rynkowej w tym obszarze. Zespoły zarządzania ryzykiem w bankach już dziś powinny skoncentrować się na rozwijaniu wewnętrznych metod, narzędzi i kompetencji koniecznych do przeprowadzania tego rodzaju analiz zarówno na potrzeby tworzących się regulacji jak i  podejmowania decyzji odnośnie kierunków rozwoju  bilansu.

Podsumowanie

Analizy scenariuszowe ryzyka klimatycznego, w szczególności stress testy, stały się podstawowym narzędziem analitycznym wykorzystywanym w ramach zarządzania tą nową kategorią ryzyka w instytucjach finansowych. Tegoroczne ćwiczenie ECB pokazuje, w którą stronę ewoluuje praktyka rynkowa, a także przynosi ważne wnioski w kontekście oceny narażania europejskich banków na ryzyko przejścia i ryzyko fizyczne.