Nowelizacja Rekomendacji S została uchwalona. Czy nowe regulacje zwiększą popularność kredytów oprocentowanych w oparciu o stałą stopę procentową?

Komisja Nadzoru Finansowego w czasie swojego 48 posiedzenia, w grudniu 2019 roku jednogłośnie przyjęła znowelizowaną Rekomendację S dotyczącą dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie.

Banki i oddziały instytucji krajowych powinny dostosować się do nowych zapisów do końca 2020 roku. W przypadku banków spółdzielczych termin dostosowania do nowych wymogów upływa 31 grudnia 2022 roku.

Zdecydowana większość zapisów znowelizowanej Rekomendacji dotyczy:

• oferty banków w zakresie kredytów hipotecznych oprocentowanych stałą stopą procentową lub okresowo stałą stopą procentową,
• rozbudowy zapisów dotyczących polityki zarządzania ryzykiem portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
• konieczności uwzględnienia specyfiki wybranych produktów w polityce zarządzania ryzykiem portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
• komunikacji z klientem w zakresie oferowanych przez bank produktów,
• wdrożenia działań edukacyjnych i informacyjnych.

Już w trakcie konsultacji nowych zapisów, jej uczestnicy mieli jasność, że kluczowe okażą się zapisy dotyczące oferty kredytów hipotecznych opartych na okresowo stałych stopach procentowych i kredytów z opcją „klucz za dług”. Najpoważniejsze dyskusje dotyczyły tego, czy KNF będzie narzucać bankom poziomy udziałów powyższych typów kredytów w portfelach kredytów zabezpieczonych hipotecznie. Ostatecznie, komisja nie zdecydowała się na ten krok.

Przywileje i nowe obowiązki banków

Warto tu wskazać na istotny mechanizm, który rodzi się wraz z nowymi zapisami Rekomendacji. O ile w przypadku kredytów z opcją „klucz za dług” decyzja o wdrożeniu takiego produktu wciąż będzie należała do banku, to w przypadku kredytów hipotecznych dla klientów indywidualnych, bank ma obowiązek posiadania produktów oprocentowanych w oparciu o okresowo stałą stopę procentową lub stałą stopę procentową. Co więcej punkt 1.9 Rekomendacji wskazuje, że bank powinien z góry określić docelowy poziom udziału ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie oprocentowanych zmienną stopą procentową, stałą stopą procentową i okresowo stałą stopą procentową w całym portfelu kredytowym. Bank musi też określić termin osiągnięcia tych poziomów.

Jak się dostosować?

W chwili publikacji tego artykułu (początek roku 2020) tylko kilka banków oferuje klientom kredyty o okresowo stałej stopie procentowej. Pozostałe mają rok na realizację procesu wdrożenia nowego produktu. W praktyce będzie to oznaczało uruchomienie kilku procesów. Obejmą one:

• przygotowanie produktu oraz metod jego wyceny,
• opracowanie podejścia do zabezpieczania ekspozycji (naturalne zabezpieczenie v rynek instrumentów pochodnych),
• stworzenie dokumentacji i procedur zarówno produktowych jak i definiujących zarządzanie ryzykami powiązanymi z tym produktem,
• dostosowanie systemów IT,
• nowe obowiązki informacyjne dla klientów,
• rozróżnienie zarządzania ryzykiem na ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie o zmiennym oprocentowaniu i na ekspozycje o stałym oprocentowaniu

Trzeba się przygotować na reakcje klientów

I warto wskazać na jeszcze jeden aspekt zmian, który musi być wzięty pod uwagę przez banki, które będą wdrażały do swojej oferty tego typu produkty. Rekomendacja wskazuje wprost, że klienci, którzy podpisali umowy przed wejściem w życie przepisów Rekomendacji, również mają mieć możliwość zmiany oprocentowania ze zmiennego na okresowo stałe, bądź stałe. Oznacza to, że już dzisiaj należy rozważać przypadki stress testów dla masowej zmiany oprocentowania przez klientów i brać pod uwagę wpływ tego zjawiska na profil ryzyka stopy procentowej banku. W szczególności chodzi tu o analizę portfela istniejących zabezpieczeń. Rekomendacja wskazuje ponadto, że banki mają wydłużyć okresowo stałą stopę procentową z pięciu lat na okresy dłuższe.