W
ramach pakietu środków ograniczania ryzyka (RRM) przyjętego przez europejskich ustawodawców zaprezentowane zostało między innymi zwolnienie z odliczenia wartości niematerialnych i prawnych z pozycji kapitału podstawowego Tier I (CET1) w przypadku oprogramowania, którego wycena została przeprowadzona w sposób ostrożnościowy, na którego wartość nie ma negatywnego wpływu restrukturyzacja, upadłość lub likwidacja instytucji. W celu ujednolicenia ostrożnościowego podejścia, o którym mowa powyżej, EBA otrzymała mandat do opracowania projektów regulacyjnych standardów technicznych w przedmiotowym zakresie. Dokument opublikowany w pierwszych dniach czerwca (RTS) stanowi zaproszenie do konsultacji zmian, jakie EBA docelowo przewiduje w standardzie technicznym definiującym wymogi w zakresie funduszy własnych.
W trakcie opracowywania opublikowanego dokumentu RTS, EBA poddała pod rozważanie aspekty związane z wyceną oprogramowania, w szczególności skupiając się na:
- Różnicy pomiędzy wyceną i amortyzacją oprogramowania, a ceną uzyskiwaną w trakcie jego sprzedaży na rynku wtórnym,
- Różnych podejściach księgowych do kwestii inwestycji własnych w rozwój oprogramowania przez instytucje finansowe występujące w różnych jurysdykcjach prawnych,
- Zasadach ostrożnościowych mających zastosowanie do zakładów ubezpieczeń,
- Różnorodności sektora finansowego w Unii Europejskiej, w szczególności biorąc pod uwagę rosnące w szybkim tempie podmioty nieobjęte regulacjami, m.in. fin-techy.
Celem przyświecającym EBA w trakcie prac nad RTS było osiągnięcie odpowiedniej równowagi pomiędzy potrzebą utrzymania określonego marginesu konserwatyzmu w traktowaniu wyceny oprogramowania, zwłaszcza biorąc pod uwagę jego ograniczoną wartość w przypadku realizacji scenariusza zaniechania jego dalszego użytkowania, a rosnące znaczenie oprogramowania z perspektywy biznesowej i ekonomicznej, w kontekście rosnącego środowiska cyfrowego.
W opinii EBA ostrożna wycena oprogramowania na podstawie jego amortyzacji pozwoli na zachowanie równowagi pomiędzy postawionymi powyżej celami jednocześnie zachowując schemat, zgodnie z którym oczekiwana wartość odzyskiwalna oprogramowania zmniejsza się wraz z upływem czasu.
Sam dokument wskazuje na cztery możliwe podejścia, które EBA poddaje pod rozwagę w zakresie zmiany podejścia do pomniejszeń kapitału podstawowego Tier I (CET1) o wartości niematerialne i prawne:
- Utrzymanie obecnego traktowania regulacyjnego ustanowionego w dokumencie CRR - pełne odliczenie z pozycji CET1
- Wprowadzenie ram ostrożnościowych opartych na odliczeniu od pozycji CET1 oprogramowania, w zależności od kategorii do jakiej miałoby zostać przypisane oprogramowanie (odliczenie CET1 według kategorii oprogramowania)
- Dostosowanie do wymagań Solvency II
- Amortyzacja ostrożnościowa
EBA jednocześnie jasno wskazuje, iż ostatnia opcja tj. amortyzacja ostrożnościowa jest podejściem przez preferowanym i to na podstawie tego podejścia zaproponowano zmiany do Standardu technicznego w zakresie funduszy własnych.
Opis zaproponowanej metody:
Amortyzacja ostrożnościowa wyznaczana jest jako iloczyn:
- kwoty, w jakiej aktywo zostało początkowo ujęte w bilansie zgodnie z obowiązującymi ramami rachunkowymi, podzielonej przez liczbę dni kalendarzowych z okresu, który nie powinien przekraczać niższej z wartości:
- okres użytkowania danego oprogramowania oszacowany dla celów księgowych
- 2 lata, licząc od daty rozpoznania wartości oprogramowania w bilansie instytucji, niezależnie od daty rozpoczęcia jego wykorzystania, czy startu amortyzacji
- liczby dni kalendarzowych, które upłynęły od daty rozpoznania wartości oprogramowania w bilansie instytucji do daty końca okresu użytkowania danego oprogramowania, oszacowanej dla celów księgowych.
Warto zaznaczyć, iż wciąż nie podjęta została finalna decyzja co do daty rozpoczęcia stosowania ostrożnościowej amortyzacji, jedną z dostępnych opcji jest data początkowego ujęcia w bilansie instytucji, drugą data udostępnienia oprogramowania do użytkowania. Wybór opcji uzależniony będzie od przebiegu konsultacji z sektorem.
W jaki sposób amortyzacja ostrożnościowa wpłynie na kapitał banku?
EBA proponuje, aby pozycja CET1 została pomniejszana różnicą pomiędzy dwiema kwotami:
- skumulowaną amortyzacją przeprowadzoną w sposób ostrożnościowy zgodnie z powyższym opisem
- sumą skumulowanej amortyzacji oraz wszelkiej skumulowanej straty odnotowanej na danym oprogramowaniu, która zostałaby rozpoznana zgodnie z obowiązującymi ramami rachunkowości
Dokument zakłada, iż pozostała część wartości bilansowej każdego składnika oprogramowania podlegałaby 100% wadze ryzyka, zgodnie z przepisami CRR. Ponadto, jeżeli okres użytkowania oprogramowania oszacowany do celów księgowych jest krótszy niż okres amortyzacji ostrożnościowej, to ten pierwszy byłby wykorzystywany również do celów ostrożnościowych.
