5 min. czytania 24 cze 2020
EY - Firemen

Plany naprawy 2020. Wyzwania dla banków w czasach COVID-19

Autor Paweł Flak

EY Polska, Risk Consulting, Partner

Praktyk z 20-letnim doświadczeniem w dziedzinie zarządzania ryzykiem finansowym.

5 min. czytania 24 cze 2020
Powiązane tematy Biuletyn Ryzyka

Pokaż załączniki

Tegoroczna aktualizacja planów naprawy w krajowym sektorze bankowym jest procesem wyjątkowym, co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, zmiany w planach naprawy są dziś niestandardowe i wynikają z konieczności uwzględnienia wpływu COVID-19. Po drugie, dziś aktualizowane plany naprawy, w zależności od przebiegu kryzysu COVID-19, mogą już wkrótce zostać uruchomione w związku z materializacją scenariuszy kryzysowych. Z tego powodu w obecnej sytuacji będą one podlegały wzmożonej atencji nadzorczej.  

Ten artykuł wchodzi w skład Biuletynu Ryzyka

P

roces planowania naprawy w sektorze bankowym zyskuje dziś na znaczeniu w kontekście zagrożeń związanych z kryzysem wywołanym przez COVID-19. Pogłębiający się spadek rentowności sektora bankowego, wzmocniony trzema obniżkami stóp procentowych, które w istotny sposób pogarszają wyniki odsetkowe banków, jak również obserwowane już teraz pogorszenie jakości aktywów banków, to znak, że już wkrótce możemy doświadczyć realizacji opcji naprawy przewidzianych w planach naprawy w reżimie BRRD. Impulsem do podejmowania decyzji przez zarząd banku do uruchomienia procesów naprawczych jest kształtowanie się wskaźników planów naprawy poniższej określonych progów – w odniesieniu do jakości aktywów, współczynników kapitałowych, miar płynności czy rentowności.

Przypomnijmy, że to zarząd banku zgodnie z ustawą Prawo bankowe zapewnia wdrożenie planu naprawy w przypadku istotnie pogarszającej się sytuacji finansowej, w tym powstania straty bilansowej lub groźby jej wystąpienia, powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności lub utraty płynności,  czy rosnącej liczby pożyczek zagrożonych lub kredytów. Okoliczności te są dziś dużo bardziej prawdopodobne niż kiedykolwiek. Okazuje się, że sporządzane od 2016 roku w reżimie BRRD plany naprawy po raz pierwszy mogą podlegać uruchomieniu w związku z sytuacją kryzysową wywołaną pandemią COVID-19. Tworzone wówczas „na wypadek” wystąpienia sytuacji kryzysowej w banku, teraz jak nigdy dotąd mogą podlegać wykonaniu zgodnie z scenariuszami działań uprzednio przyjętymi przez zarząd i radę nadzorczą banku, a następnie zatwierdzanymi przez KNF.

Tym bardziej tegoroczna aktualizacja planów naprawy w sektorze bankowym jest wyjątkowo istotna. Sam wybuch pandemii, który przekłada się na sytuację banków, ale i zmiany regulacyjnych ram prowadzenia działalności bankowej (np. działania regulatorów „uelastyczniające” dotychczasowy reżim adekwatności kapitałowej czy płynności) stanowi jedną z przesłanek (powodów) aktualizacji planów naprawy.

Istotne dla sytuacji wielu banków będzie zakończenie „wakacji kredytowych”, z których korzystają klienci. Odraczanie spłat kredytów przez klientów w przypadku przedłużającego się kryzysu może spowodować wzrost ekspozycji nieobsługiwanych. To może oznaczać dynamiczny przyrost odpisów na oczekiwane straty kredytowe, stwarzając istotne ryzyko systemowe w całym sektorze bankowym.

O czym warto pamiętać przy aktualizacji planów naprawy

1. Scenariusze kryzysowe

Wymagane przynajmniej 2 scenariusze. Scenariusz bazowy to najbardziej prawdopodobny scenariusz rozwoju sytuacji gospodarczej w wyniku epidemii („scenariusz wyboistego ożywienia”). Scenariusz kryzysowy powinien z kolei spełniać kryteria Wytycznych EBA, w szczególności przebieg wydarzeń powinien być prawdopodobny, ale na tyle dotkliwy, aby umożliwiał przetestowanie projektowanych przez bank opcji naprawy. W niektórych przypadkach – w odniesieniu do banków o słabej pozycji rentownościowej i kapitałowej, już sam scenariusz bazowy może oznaczać konieczność uruchomienia planów naprawy.

2. Oszacowanie wpływu scenariuszy na sytuację banku

Dotychczas banki dokonywały oszacowań wpływu zamian parametrów makroekonomicznych z wykorzystaniem modeli stosowanych na potrzeby przeprowadzania testów warunków skrajnych. Specyfika kryzysu COVID-19 jest jednak odmienna, wymaga przeprowadzenia analiz branżowych i współzależności wynikających z zaburzeń łańcucha dostaw, które mają wpływu na kredytobiorców.  Dotychczasowe modele „przełożenia” pogorszenia zmiennych makroekonomicznych na parametry ryzyka bank mogą okazać się niewystarczające i nie dostarczyć wiarygodnych rezultatów.

3. Opcje naprawy

Bezprecedensowa sytuacja kryzysowa oznaczać może istotną lukę w zakresie zyskowności banków, a w efekcie lukę kapitałową. W niektórych przypadkach nie można także wykluczyć zagrożenia dla pozycji płynnościowej. Oznacza to konieczność identyfikacji nowych działań naprawczych, które pozwoliłyby w sytuacji kryzysowej wypełnić przewidywane niedobory. Katalog działań naprawczych powinien zostać rozszerzony o nowe możliwości – np. instrumenty płynnościowe wdrożone przez NBP, czy aktywną realizację programów pomocowych dla klientów, wzmożoną restrukturyzację ekspozycji. Efektywność niektórych działań może być ograniczona (np. w zakresie sprzedaży portfeli). Z tego powodu pojawiają się inicjatywy ogólnosektorowe, takie jak np. utworzenie AMC (asset management company), co pozwoliłoby na transfer ryzyka „portfeli koronawirusowych” do specjalnie powołanego podmiotu, w pewnej części również poza sektor bankowy.

4. Wskaźniki planu naprawy

To one determinują, kiedy zarząd banku podejmuje decyzję o uruchomieniu planu naprawy.  Tym bardziej poziomy wskaźników powinny zostać uaktualnione (zarówno w zakresie poziomów ostrzegawczych, jak i inicjujących). Istotne jest również zapewnienie odpowiedniego trybu postępowania w przypadku krótkotrwałego przekroczenia wskaźników, aby przeciwdziałać automatyzmowi, który mógłby prowadzić do materializacji ryzyka systemowego w sektorze bankowym.

5. Zarządzanie planem naprawy

Zasady działania sztabów kryzysowych powinny zostać uaktualnione w oparciu o dotychczasowe doświadczenia banku z okresu pandemii. Istotna jest intensyfikacja raportowania w ramach systemu informacji zarządczej, w tym monitorowania i raportowania wskaźników planu naprawy, z uwzględnieniem odbiorców zewnętrznych (KNF).

Regulatorzy zagraniczni, ale i Komisja Nadzoru Finansowego w Pakiecie Impulsów Nadzorczych, zapowiadali potrzebę ograniczenia działań nadzorczych w trudnym operacyjne dla banków kryzysie wywołanym przez COVID-19. Ograniczenie intensywności tych działań, wydłużanie terminów raportowania czy odraczanie wejścia w życie niektórych regulacji, miało dać sektorowi możliwość skoncentrowania wysiłków na transferze płynności do realnej gospodarki w celu przeciwdziałania pogłębieniu się sytuacji kryzysowej. Ze względu na powagę sytuacji uzasadnione jest jednak oczekiwane przez KNF bieżące monitorowanie sytuacji finansowej, regularnej identyfikacji i przeglądu opcji naprawy, jak również regularnego monitorowania potencjalnego wpływu skutków COVID-19 na skuteczność opcji naprawy.

To, jak dziś banki podejdą do opracowania planów naprawy ma istotne znaczenie dla całego sektora bankowego. Wiarygodne i wykonalne plany naprawy to przecież najważniejsza broń przed kryzysem ogólnosektorowym. Skuteczna realizacja przewidzianych w planach naprawy opcji ma w przyszłości przeciwdziałać przypadkom przymusowej restrukturyzacji (resolution).

Zapraszam do zapoznania się z prezentacją 

Podsumowanie

Coraz trudniejsza sytuacja sektora bankowego w związku z COVID-19 – przede wszystkim w obszarze rentowności i jakości aktywów może oznaczać uruchomienie planów awaryjnych a w skrajnych przypadkach nawet planów naprawy. Co warto wiedzieć przy tegorocznej aktualizacji planów naprawy? 

Bezpośrednio na maila

Bądź na bieżąco i subskrybuj newsletter EY

Subskrybuj

Kontakt

Chcesz dowiedziec sie wiecej?

Skontaktuj sie z nami.

Informacje

Autor Paweł Flak

EY Polska, Risk Consulting, Partner

Praktyk z 20-letnim doświadczeniem w dziedzinie zarządzania ryzykiem finansowym.

Powiązane tematy Biuletyn Ryzyka
  • Facebook
  • LinkedIn
  • X (formerly Twitter)