Jak liderzy mogą inwestować kapitał w miasta?

Finansowanie dla inteligentnej infrastruktury miejskiej jest niewystarczające, a władze miast potrzebują nowych kreatywnych sposobów na wypełnienie tej luki.

Większość burmistrzów, urbanistów, obywateli i ekspertów w dziedzinie technologii zgadza się, że miasta muszą stać się inteligentne i pozostać inteligentne. Jeśli nie, będą miały trudności z radzeniem sobie z takimi wyzwaniami, jak szybko rosnąca liczba ludności, zakłócenia cyfrowe i skutki zmian klimatu.

Inteligentne miasta oznaczają podłączoną do sieci infrastrukturę, której działanie umożliwia technologia. A ponieważ 75% infrastruktury, która będzie istniała w 2050 r., dziś jeszcze nie istnieje, ilość wymaganego kapitału będzie olbrzymia (według prognoz do 2040 r. potrzebne będzie 94 bln USD).

Miasta nie są w stanie wyłożyć takiej sumy z własnej kieszeni. W badaniu z 2017 r. 55% samorządów miejskich wskazało brak finansowania publicznego jako główną barierę dla zrównoważonego rozwoju miast. I chociaż sektor prywatny jest pełen kapitału gotowego do przeznaczenia na infrastrukturę, miasta często mają problem z uzyskaniem do niego dostępu. (Później wyjaśnimy, dlaczego tak się dzieje.)

W rezultacie Bank Światowy szacuje, że niespełna 2% z wartego 106 bln USD prywatnego kapitału instytucjonalnego na świecie jest dzisiaj przeznaczane na infrastrukturę. A biorąc pod uwagę obecne tendencje, przewiduje się, że niedobór łącznego finansowania infrastruktury wyniesie około 20%.

Jak więc miasta mogą wypełnić tę lukę? Poprzez zbadanie nowych i zróżnicowanych sposobów na bezpieczne inwestycje w inteligentne inicjatywy miejskie.

2. Uzyskanie dostępu do kapitału sektora prywatnego

Inteligentne inicjatywy miejskie są złożone i angażują więcej uczestników niż tradycyjne projekty. Przyszłe przychody są mniej pewne niż przychody z płatnych dróg lub mostów. Ponadto względnie nowe technologie, które leżą u ich podstawy, zwykle wiążą się z większym ryzykiem.

Pomimo to, wyłaniają się pewne nowe możliwości.

• Sektor prywatny coraz bardziej interesuje się inteligentnymi inicjatywami miejskimi; pod koniec 2018 r. duży europejski fundusz emerytalny przeznaczył 250 mln USD na fundusz inteligentnej infrastruktury.
• Private equity okazuje się cennym pierwszym krokiem, szczególnie na mniej rozwiniętych rynkach. Inwestowanie zaangażowane społecznie (impact investing) i filantropia oraz ich połączenie także stają się poważnymi trendami. Zgodnie z szacunkami przedstawionymi przez Global Impact Investor Network, inwestorzy zajmujący się tego typu inwestycjami posiadają obecnie aktywa o wartości ponad 22 mld USD. 
• Międzynarodowi deweloperzy i organizacje z sektora publicznego wdrażają fundusze i inicjatywy na rzecz inteligentnych miast, jak również tworzą narzędzia do stymulowania inwestycji.

Pomimo tych zachęcających inicjatyw, trudności z połączeniem kapitału i specjalistycznej wiedzy z sektora publicznego i prywatnego wstrzymują ten proces. Pomóc mogą organizacje międzyrządowe. Z doświadczeniem zdobytym w pracy z szeregiem miast, tego typu organizacje mogą także pomóc w budowaniu relacji pomiędzy partnerami z sektora publicznego i prywatnego.

3. Zastosowanie modeli „pay for success”

Wyróżnia się tu w szczególności jeden model, który zajmuje się zagadnieniami omówionymi w pkt. 2: zmodyfikowane partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) opierające się na koncepcjach „pay for success”.

W Bostonie regionalny zarząd transportu wykorzystał zmodyfikowane PPP do wdrożenia systemu pobierania opłat nowej generacji. Zarząd transportu rozpoczął płatności dopiero po osiągnięciu przez system określonych kamieni milowych w swoim funkcjonowaniu i spełnieniu wymagań technicznych. Miało to dodatkową zaletę w postaci motywowania wszystkich zaangażowanych stron do przeprowadzenia wcześniejszej analizy due diligence, która zwiększyłaby szanse na powodzenie projektu.

4. Poszukiwanie alternatywnych strumieni przychodów

Niektóre projekty oferują bezpośrednie możliwości wygenerowania przychodów na inwestycjach cyfrowych, najczęściej poprzez przychody z reklam. W Auckland (Nowa Zelandia) rada miasta bada samowystarczalny, powtarzalny model finansowania infrastruktury. Rozważane opcje obejmują prawa do nazwy, sponsoring wydarzeń firmowych oraz reklamy na przystankach autobusowych i dworcach kolejowych.

Potencjalnymi źródłami są również podatki noclegowe i turystyczne – wynika to z rozwoju globalnej turystyki oraz przekonania, że podróżni powinni dokładać się do utrzymywania i rozbudowy lokalnej infrastruktury. Inne pomysły to regionalne podatki paliwowe i opłaty drogowe.

I wreszcie, elementem, który może uczynić dany obszar atrakcyjniejszym i cenniejszym, są inteligentne inwestycje miejskie. Miasta powinny regularnie sprawdzać ceny nieruchomości, wkład deweloperów oraz tereny klasyfikowane jako wyłączone z opodatkowania.

Jak miasta mogą przyspieszyć tempo zmian

Naszym zdaniem cztery obszary mogą pomóc władzom miast wdrożyć szybciej projekty infrastrukturalne oparte na technologii

1. Kapitał płynący z recyklingu

W wielu przypadkach miasta mogą dostosować istniejące mechanizmy, aby stworzyć warunki do inteligentnych inwestycji. Miasto Agueda w Portugalii korzysta z funduszu rewolwingowego do budowy nowego systemu sterowania światłami na stadionie miejskim. Miasto wdrożyło także inteligentne liczniki energii wraz z panelami słonecznymi na budynkach miejskich. Jako że fundusz rewolwingowy stale się odnawia, miasto przekieruje oczekiwane wpływy z oszczędzania energii (ok. 20%) z powrotem do funduszu.

2. Łączenie źródeł kapitału i wiedzy specjalistycznej

Inwestycje oparte na technologii są złożone, a więc aby się powieść skuteczne modele inwestycyjne potrzebują struktury, skali, szerokiego zakresu i zaplecza finansowego. W praktyce oznacza to łączenie kilku opcji finansowania i zaangażowania wiedzy specjalistycznej.
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) opanował to podejście do perfekcji, łącząc produkty EBI (kredyty inwestycyjne i ramowe umowy kredytowe) z dotacjami unijnymi. Służy także doradztwem technicznym w sprawach emisji kapitału i poszukiwania innych jego źródeł. Oprócz tego miasta powinny zaangażować partnerów posiadających wiedzę specjalistyczną w zakresie technologii, procesu kontraktacji, realizacji projektów, finansowania i zarządzania złożonymi procesami.

3. Pomiar i raportowanie wyników na poziomie projektu

Aby zrozumieć możliwą inwestycję, inwestorzy będą zawsze potrzebować wyraźnych dowodów na zwrot finansowy. Niemniej coraz cenniejsze stają się również inne wskaźniki.

Coraz ważniejsze dla firm stają się np. społeczna odpowiedzialność biznesu oraz zagadnienia ESG (environmental, social and governance). W ostatniej ankiecie inwestorskiej EY 97% badanych stwierdziło, że biorą oni pod uwagę dane pozafinansowe spółek, którymi są zainteresowani. Projekty smart cities mogą w tych obszarach wnieść znaczący wkład. Spółki, które w takie projekty inwestują, potrzebują jednak wymiernych wskaźników, które można raportować.

Od strony publicznej, obywatele coraz częściej interesują się, jak miasto wydaje posiadany kapitał i jaki jest wpływ tych wydatków. Przedstawianie danych dotyczących projektów i uzyskanych rezultatów pomoże zbudować reputację. Skuteczne programy umożliwiają także burmistrzom i władzom miast uzyskanie opinii zwrotnej od mieszkańców, co pomaga w lepszej identyfikacji i nadawaniu priorytetu nowym projektom.

I wreszcie, pomiar i przedstawianie osiąganych wyników pomogą miastom przyciągnąć przyszłe inwestycje. Bank Światowy ogłosił niedawno, że w latach 2021-2025 zainwestuje 200 mld USD w pomoc krajom w walce ze zmianami klimatycznymi. Odbiorcy tych środków będą musieli korzystać z nowego, opracowanego przez bank systemu oceny do śledzenia postępów i motywowania do kolejnych.

4. Tworzenie przepisów promujących inwestycje długoterminowe

Miasta potrzebują środowiska legislacyjnego zachęcającego do inwestycji oraz elastycznych organów nadzorujących. Zapewni to spójność działania i utrzymanie inwestycji pomimo zmian administracyjnych.

Na przykład, w amerykańskim stanie Pensylwania wiele okręgów administracyjnych posiada własne przepisy dotyczące instalowania węzłów small cell niezbędnych do wdrożenia technologii 5G. Zdając sobie sprawę z tego, jak trudno jest zorganizować zezwolenia we wszystkich okręgach, władze stanowe pracują nad wdrożeniem jednolitych standardów, które ułatwią ten proces.

Budowa pomostu do przyszłości

W miarę rozrostu miast na ich władzach spoczywa obowiązek uczynienia z nich tętniących życiem, zdrowych i stymulujących miejscami do życia i pracy.

W procesie tej zmiany krytyczne znaczenie będzie mieć wprowadzenie inteligentnych technologii. W tym celu burmistrzowie i władze miast muszą znaleźć sposób na wypełnienie luki pomiędzy własnymi potrzebami a wymaganiami podmiotów dostarczających kapitał. Obecnie mogą do siebie machać z przeciwległych brzegów rzeki, ale nie są w stanie dotrzeć na drugi brzeg.

Nie jest tajemnicą, czego potrzeba do zbudowania pomiędzy nimi mostu. Burmistrzowie i władze miast muszą współpracować z sektorem prywatnym, aby stworzyć środowisko, w którym mogą powstać wzajemnie korzystne relacje. Tylko wtedy będą w stanie zbudować miasta przygotowane na przyszłość.